Agorafobie is onredelijke angst voor openbare ruimten. De patiënt durft de vertrouwde omgeving niet te verlaten om zich naar buiten te begeven. Deze aandoening gaat vaak gepaard met paniekaanvallen. Pleinvrees kan op iedere leeftijd optreden, maar meestal voor het eerst tussen de 18 en 40 jaar. Agorafobie wordt vaker aangetroffen bij vrouwen dan bij mannen. De aandoening kan zo hevig zijn dat het sociale, beroeps- en gezinsleven er ernstig door verstoord raken.

Oorzaken van agorafobie

Er is niet één enkele oorzaak aan te wijzen voor agorafobie. Erfelijke factoren kunnen een rol spelen, maar ook lichamelijke belasting, zoals zwangerschap of een operatie, en psychologische belasting, zoals bij de verstoring van familierelaties. Deze aandoening wordt vaker aangetroffen bij weduwen en weduwnaars, en bij gescheiden personen die in grote steden leven. Andere factoren die kunnen bijdragen tot het optreden van agorafobie zijn onder andere het vroegtijdige verlies van een ouder en een gering zelfrespect door een beperkte opleiding.

Verschijnselen van agorafobie

Mensen die lijden aan agorafobie kunnen een paniekaanval krijgen wanneer ze in een door hen als bedreigend ervaren situatie terechtkomen. De patiënt kan last krijgen van kortademigheid, duizeligheid, huiveringen, hartkloppingen, benauwdheid, zweten en misselijkheid. De aanvallen kunnen een paar minuten tot enkele uren duren. De patiënt kan ook tekenen van angst vertonen wanneer hij (nog) niet wordt geconfronteerd met bedreigende situaties. Deze zogenaamde ‘anticiperende angst’ kan toenemen naarmate een bezoek aan een openbare ruimte dichterbij komt. De angst kan zo groot zijn dat de patiënt alleen onder begeleiding naar openbare plaatsen kan gaan of dit soort gelegenheden zelfs helemaal probeert te vermijden, bijvoorbeeld openbaar vervoer, drukke plaatsen, bioscopen, marktpleinen, volle winkels, liften, tunnels en bruggen. Mensen met pleinvrees hebben vaak de behoefte een veilig heenkomen te zoeken weg van openbare plaatsen en ruimten.

Diagnose van agorafobie

De diagnose van agorafobie of pleinvrees vindt plaats op basis van de achtergrond en de karakteristieke verschijnselen van de patiënt. De arts kan het nodig vinden bepaalde tests uit te voeren om eventuele andere medische aandoeningen uit te sluiten die paniekaanvallen kunnen veroorzaken die lijken op die van agorafobie.

Behandeling van agorafobie

De behandeling kan plaatsvinden met behulp van geneesmiddelen die de angst verminderen. Daarnaast kan worden gekozen uit verschillende psychologische behandelwijzen, die waarbij de denkpatronen van de patiënt worden gewijzigd om van de aandoening af te raken (cognitieve therapie) of die waarbij de patiënt wordt blootgesteld aan bedreigende situaties om hem minder gevoelig te maken (desensitisatie, een vorm van gedragstherapie). Raadpleeg uw huisarts als u hierover meer wilt weten.

Zelfzorg

De eerste verschijnselen kunnen zijn dat iemand zich gewoon erg ongemakkelijk voelt in openbare ruimten. Later kan de angst voor dit soort plaatsen zulke vormen aannemen dat men het huis niet meer uit durft en thuis opgesloten leeft. In veel gevallen is het probleem van korte duur en verdwijnt het zonder dat hulp van buitenaf nodig is. Het is belangrijk te weten dat dit probleem bijna altijd opgelost kan worden. Vraag dus om hulp als u meent dat uw klachten toenemen. Familie en vrienden kunnen voor mensen met pleinvrees heel veel betekenen. Wellicht is er in uw omgeving een zelfhulpgroep, opgezet door mensen met soortgelijke problemen. Verdere informatie, Training-, Advies-, en Begeleidingscentrum voor mensen met Angst, Paniek en Hyperventilatieklachten De DrempelLange Boonstraat 28A3142 CC MaassluisTel. 010-5924208 Angst- en fobiecentrum/ Stichting Fobieclub Nederland (SFN)Hoofdstraat 122Postbus 2093970 AE Driebergen-RijsenburgTel. 0900-2008711